1. DOĞRUDAN SATIŞ DAVRANIŞ İLKELERİ
Türkiye Doğrudan Satış Derneği üyesi olduğu Dünya ve Avrupa Doğrudan Satış Dernekleri Federasyonları’nın kabul ettiği Doğrudan Satış Davranış İlkeleri’ne bağlıdır. Doğrudan Satış Derneği’nde temsil edilen firmalar da bu Davranış İlkeleri’ne uymayı taahhüt etmektedirler.
1.1 Kapsamı: Müşterilere yönelik olarak üyelerin doğrudan satış hususunda davranış ilkelerini içeren iş bu yönetmelik (ki bundan böyle “İlkeler” olarak anılacaktır) Doğrudan Satış Derneği (DSD) tarafından yayınlanmıştır. Bu ilkeler, Doğrudan Satış Derneği’nin hem üyeleri arasındaki hem de tüketiciler ile olan ilişkilerini düzenler. Bu ilkelerin hedefi, tüketicileri tatmin etmek ve korumak, serbest teşebbüs ortamında adil rekabeti teşvik etmek ve Doğrudan Satış Sistemi’nin kamuoyundaki imajını yükseltmektir.
1.2 Tanımlar: Bu ilkelerde geçen tanımlar, karşılarında yer alan anlamları taşır:
Doğrudan Satış: Tüketim ürünlerinin müşterilere, kendi evlerinde, başkalarının evlerinde, iş yerlerinde veya daimi perakende satış noktası olmayan yerlerde, genellikle doğrudan satış yapan bir satıcı tarafından açıklama ve tanıtımı yapılarak doğrudan doğruya pazarlanmasıdır.
Şirket: Bir doğrudan satış şirketi, kendi ticari markası, hizmet markası ya da başka tanımlayıcı sembolleri taşıyan ürünleri pazarlamak için doğrudan satış organizasyonunu kullanan ve en az bir çalışanı DSD’ye üye olan bir işletmedir.
Doğrudan Satış Yapan Satıcı: En az bir çalışanı DSD üyesi olan doğrudan satış şirketindeki distribütörlük sisteminin üyesi olan kişidir. Doğrudan satış yapan kişi, ticari acente adına ya da kendi adına çalışan bir temsilci ya da imtiyaz sahibi bir kişi de olabilir.
Ürün: Ürün kavramı, dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarını ve hizmetlerini kapsar.
Satış: Satış kavramı, potansiyel müşterilerle temas kurma, ürünleri sunma ve gösterme, sipariş alma, malları teslim etme ve mal bedelini tahsil etme faaliyetlerinin tümünü kapsar.
Parti Satışı: Dernek üyesi olan doğrudan satış şirketindeki doğrudan satış yapan kişinin, bir grup müstakbel müşteriye ürünler hakkında açıklama ve tanıtım yaparak satış yapmasıdır. Müşteriler, kendilerini bu amaçla davet eden ev sahibinin evinde toplanırlar.
Sipariş Formu: Basılı ve yazılı sipariş makbuz ve sözleşmeyi kapsar.
İlkelere Uygunluk İdarecileri: Çalışanları DSD üyesi olan şirketlerin, davranış ilkelerini uygulamalarını izlemek ve şikayetleri bu ilkelere bağlı kalarak çözümlemek amacıyla DSD tarafından görevlendirilen bağımsız şahıs ya da organlardır.
1.3 Üyeler: Doğrudan Satış Derneği üyeleri, DSD ilkelerinin özünü oluşturan davranış ilkelerini benimseyeceklerini taahhüt ederler.
1.4 Şirketler: DSD’ye üye olabilmenin ve bu üyeliği koruyabilmenin bir şartı olarak, DSD’ye üye olan şahsın işvereni olan her şirket bu ilkelere uyacağını kabul eder.
1.5 Doğrudan Satış Yapan Satıcılar: Bu ilkeler, doğrudan satış yapan kişileri direkt bağlamaz. Ancak, DSD üyesi çalışanı olan şirketler, distribütörlük sistemine üye olabilmenin bir şartı olarak doğrudan satıcıların bu ilkelere uygun davranış içerisinde olmalarını gerekli görürler.
1.6 Özel Denetim: Bu ilkeler, doğrudan satış sektörü tarafından özel denetim için benimsenen önlemlerdir. Getirdiği yükümlülükler mevcut kanuni şartların üzerinde ahlaki davranışlar gerektirebilir. Çalışanının DSD üyeliği feshedilen bir şirket, bu ilkelere bağlı kalmak zorunda tutulamaz; ilkelerde yer alan kişiler, sadece şirketin çalışanının DSD’ye üye olduğu süre boyunca meydana gelen olay veya işlemlerden sorumludur.
1.7 Kanunlara Uyma: DSD üyesinin işvereni olan şirketlerin ve doğrudan satış yapan satıcıların tüm kanuni yükümlülüklere uydukları kabul edilir, bu yüzden tüm kanuni yükümlülükler bu ilkelerde ayrıca yeniden tanımlanmıştır.
1.8 Standartlar: Bu ilkeler, DSD üyesi çalıştıran doğrudan satış şirketleri ve bu şirketlerdeki doğrudan satış yapan satıcılarla ilgili bazı ahlaki davranış standartlarını da içerir.
1.9 Yasak Olan Uygulamalar: Dernek üyesi olan şahsın bağlı bulunduğu şirkette doğrudan satış yapan satıcılar, yanıltıcı, aldatıcı ve haksız satış yapmayacaklardır.
2. MÜŞTERİYE YÖNELİK DAVRANIŞLAR
DSD’nin de üyesi olduğu Dünya Doğrudan Satış Dernekleri Federasyonu (WFDSA) tarafından en son şekli 7 Ekim 2008’de yayımlanan yönetmelik çerçevesinde tüketicilerin korunması için uygulanan kurallar aşağıda maddeler halinde yer almaktadır. Doğrudan Satıcılar yanıltıcı, aldatıcı veya haksız satış uygulamalarında bulunmayacaktır.
2.1 Kendini Tanıtma: Doğrudan Satıcılar satış sunumlarının başlangıcında sorulmadan kendilerini doğru ve açık bir şekilde tanıtacak; ayrıca Şirketlerinin kimliğini; Ürünlerinin genel özelliğini; ve Tüketici adayına orada bulunma amaçlarını açıklayacaktır.
2.2 Açıklama ve Gösterim: Doğrudan Satıcılar Tüketicilere Ürün hakkında açıklamalar ve gösterimler yaparken fiyat ve uygulanıyorsa kredili satış koşulları; ödeme koşulları; iade politikaları dahil sipariş iptal süresi; garanti koşulları; satış sonrası hizmetler; ve teslimat tarihleri ile ilgili doğru ve tam bilgi vermelidir. Doğrudan Satıcılar Tüketicilerin tüm sorularını doğru ve anlaşılır şekilde cevaplayacaktır. Ürünün verimliliği ile ilgili iddialar konusunda Doğrudan Satıcılar ancak Şirket tarafından onaylanan sözlü veya yazılı ürün iddialarında bulunacaktır.
2.3 Sipariş Formu: İlk satış anında veya öncesinde Tüketiciye yazılı bir Sipariş Formu teslim veya temin edilmelidir. Posta ile, telefonla, internet üzerinden veya benzeri yüz yüze olmayan ortamlarda yapılan satışlarda Sipariş Formunun bir kopyası tüketiciye önceden temin edilmelidir veya bu kopya İnternet aracılığı ile yazıcıda basılabilir veya bilgisayara yüklenebilir şekilde hazır bulunmalıdır. Sipariş Formu, Şirketi ve Doğrudan Satıcıları tanıtmalı ve Şirketin veya Doğrudan Satıcıların tam ismini, daimi adresini ve telefon numarasını içermelidir. Garanti koşulları; satış sonrası hizmetlerin ayrıntıları ve sınırlamaları; garantiyi verenin adı ve adresi; garanti süresi; ve Tüketiciye sunulan tazmin ve telafi olanakları Sipariş Formunda veya Ürün ile birlikte verilen yayınlarda açıkça belirtilmelidir.
2.4 Yayınlar: Tanıtıcı yayınlar, reklamlar ve posta gönderileri aldatıcı veya yanıltıcı ürün tanımları, iddialar, fotoğraflar veya resimler içermeyecektir. Tanıtıcı yayınlar şirketin adını ve adresini veya telefon numarasını taşımalıdır, doğrudan satıcının telefon numarası da yayınlarda bulunabilir.
2.5 Tanıklıklar: Şirketler ve Doğrudan Satıcılar yetki verilmemiş, doğru olmayan, eskimiş veya geçerliği olmayan, teklifle ilgisi olmayan veya Tüketiciyi yanıltıcı şekilde sunulan tanıklıkları veya onayları kullanmayacaktır.
2.6 Karşılaştırma ve Karalama: Şirketler ve Doğrudan Satıcılar yanıltıcı karşılaştırmalar yapmayacaktır. Karşılaştırma noktaları kanıtlanabilir gerçeklere dayanmalıdır. Şirketler ve Doğrudan Satıcılar herhangi bir Şirketi, işi veya Ürünü doğrudan veya ima yoluyla haksız şekilde karalamayacaktır. Şirketler ve Doğrudan Satıcılar başka bir Şirketin, işin veya Ürünün ticari markası ve sembolü ile ilişkili itibarından haksız avantaj sağlamayacaktır.
2.7 Cayma Hakkı ve Ürünlerin İadesi: Yasal zorunluluk olsun olmasın Şirketler ve Doğrudan Satıcılar, belirlenmiş, makul bir zaman aralığı içinde müşterinin siparişinden vazgeçmesini sağlayacak bir düşünme süresi sunacaktır. Cayma süresi açıkça belirtilecektir. Belirli koşullara bağlı olarak veya kayıtsız şartsız bir iade hakkı sunan Şirketler ve Doğrudan Satıcılar bunu yazılı olarak belirtecektir.
2.8 Özel Yaşama Saygı: Doğrudan Satıcılar kişisel veya telefonla yapılacak temasları müşterileri rahatsız etmemek için makul bir şekilde ve makul saatler içinde yapacaktır. Bir Doğrudan Satıcı, Tüketicinin isteği üzerine, bir gösterimi veya satış sunumunu derhal kesecektir. Doğrudan Satıcılar ve Şirketler bir Tüketicinin, Müşteri adayının veya bir Doğrudan Satıcının verdiği tüm özel bilgileri korumak için gerekli önlemleri alacaktır.
2.9 Dürüstlük: Doğrudan Satıcılar Tüketicilerin ticari deneyim eksikliğine saygı gösterecektir. Doğrudan Satıcılar tüketicilerin güvenini kötüye kullanmayacak veya bir Tüketicinin yaşlılığından, hastalığından, anlama güçlüğünden veya iyi dil bilmemesinden yararlanmayacaktır.
2.10 Referanslı Satış: Şirketler ve Doğrudan Satıcılar bir Tüketiciye benzer satışlar için müşteri adları verdiği takdirde satın aldığı ürünün fiyatının düşürüleceği ve hatta bedavaya geleceği gibi vaatlerde bulunarak müşteriyi mal veya hizmet satın almaya ikna eden bir sunum yapmayacaktır.
2.11 Teslimat: Şirketler ve Doğrudan Satıcılar Tüketici siparişlerini zamanında teslim edecektir.
3. İLKELERİN UYGULANMASI
3.1 Şirketlerin Sorumluluğu: Bu ilkelerin uygulanmasından, öncelikle DSD üyesi ve onun nitelikli işvereni sorumludur. Bu ilkelerin ihlal edilmesi durumunda, bu şirketler şikayet sahiplerinin şikayetini giderebilmek için gereken her şeyi yapacaktır.
3.2 DSD’nin Sorumluluğu: DSD, şikayetlerin sonuçlandırılması için sorumlu bir kişi atayacak, şikayetlerin çözümlenmesi için her türlü çabayı gösterecektir.
3.3. Davranış İlkeleri Denetçisi: DSD, bağımsız bir kişi ya da organı, davranış ilkeleri denetçisi olarak görevlendirecektir. Anılan davranış ilkeleri denetçisi, DSD üyesinin çalıştığı şirketin DSD ilkelerine uygun olarak davranıp davranmadığını gerektiği şekilde takip etmeli, tüketicilerin bu ilkelerin ihlali konusunda çözümlenmemiş şikâyetleri varsa, bunları sonuçlandırmalıdır.
3.4 Müeyyide: DSD ya da davranış ilkeleri denetçisinin kararıyla, siparişlerin iptal edilmesi, satın alınan malın iadesi, geri ödemelerin yapılması, doğrudan satış yapan satıcılara uyarı verilmesi, doğrudan satış yapan satıcıların şirketle olan sözleşme ya da diğer ilişkilerinin iptal ya da feshedilmesi, şirketlere uyarı verilmesi, şirketlerin çalışanlarının DSD üyeliğinden ihraç edilmesi ve bu tip önlem ve cezaların yayınlanması gibi eylemler yapılabilir.
3.5 Şikâyetlerin Çözümlenmesi: DSD üyesinin işvereni şirketler, DSD ve davranış ilkeleri denetçisi, şikâyetleri çözümlemek üzere bazı prosedürler belirleyecek, en kısa sürede, gelen tüm şikayetlerden haberdar olduklarını teyit edecek ve makul bir süre içinde karara bağlanmasını sağlayacaklardır. Tüketici şikâyetlerinin giderilmesi karşılığında tüketiciden herhangi bir ücret alınmayacaktır.
3.6 İlkelerin Yayınlanması: DSD bu ilkeleri yayınlayacak ve mümkün olduğu kadar çok kişiye ulaştıracaktır. Herkes, basılan bu yayınları ücretsiz olarak alacaktır.